Pandemia COVID-19 i związane z nią obostrzenia znacząco wpłynęły na polskie środowisko literackie. W odpowiedzi na potrzeby pisarzy, poetów, tłumaczy, wydawców i animatorów kultury w minionym roku, dzięki dodatkowym środkom otrzymanym z MKDNiS, Instytut Literatury zorganizował akcję pod nazwą Tarcza dla literatów, w ramach której finansowe wsparcie trafiło na konta dziesiątek autorów i instytucji, umożliwiając wydanie blisko setki artystycznych, niekomercyjnych książek. Analogiczne wsparcie zostało przewidziane również na rok 2021.

Szuflady polskich pisarzy systematycznie się zapełniają, ale kolejne fale pandemii utrudniają wydawanie, a zwłaszcza promocję, nowych tytułów. Dlatego również w tym roku Instytut Literatury nawiązał współpracę z fundacjami i stowarzyszeniami twórczymi, a także oczekuje na zgłoszenia indywidualnych autorów.

Wsparcie i współpraca

– Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu przyznało Instytutowi Literatury środki na zwiększenie zakupów licencji autorskich, aby można było uruchomić kampanię wsparcia poetów, prozaików, dramaturgów, krytyków i tłumaczy, a jednocześnie wzmocnić promocję współczesnej literatury polskiej. Jest to kontynuacja naszej zwykłej działalności statutowej, ale na większą skalę – tłumaczy dr hab. Józef Maria Ruszar, dyrektor Instytutu Literatury.

– W Instytucie wyznajemy prostą zasadę. Uważamy, że za wykonaną pracę należy się godne wynagrodzenie. Dlatego poprosiliśmy redakcje czasopism literackich oraz stowarzyszenia pisarskie o pomoc w dotarciu do potrzebujących autorów. Dzięki współpracy m.in. ze Stowarzyszeniem Pisarzy Polskich i Związkiem Literatów Polskich mogliśmy wesprzeć te osoby piszące, które najbardziej potrzebowały pomocy w czasach kryzysu poprzez dofinansowanie ich książek czy zakupienie od nich wartościowych tekstów – opowiada Ruszar. – Natomiast wskazania takich czasopism młodoliterackich jak „KONTENT” czy „Stoner Polski” pozwoliły nam dotrzeć ze wsparciem do najmłodszej generacji twórców, która z trudem funkcjonuje w bezwzględnej rzeczywistości rynku literackiego nie tylko w czasie pandemii.

Materiały zakupione przez Instytut Literatury dostępne są w Czytelni na portalu NowyNapis.eu. Tym sposobem IL gwarantuje powszechny, nielimitowany, bezpłatny dostęp do wszystkich treści oraz pozostawienie pisarzowi wszelkich autorskich praw majątkowych do przekazanych utworów. Instytut nabywa tylko licencje niewyłączne, czyli prawo do użycia utworów w swoich mediach, nie ograniczając żadnych praw autorów do kolejnych publikacji.

Dziesiątki nowych książek

Środki tarczowe zostały rozdysponowane również na wydanie nowych książek poetyckich, prozatorskich i dramaturgicznych. Ponad czterdzieści książek wydało Stowarzyszenie Pisarzy Polskich, siedem pozycji – Towarzystwo Przyjaciół Sopotu. Wśród innych dofinansowanych wydawnictw znajdują się m.in. Fundacja Duży Format, Agencja Dramatu i Teatru ADiT, Fundacja Literatury imienia Henryka Berezy, Biblioteka Śląska, Wydawnictwo Anagram czy Pewne Wydawnictwo.

Warto podkreślić, że o zawartości poszczególnych serii Stowarzyszenia Pisarzy Polskich (oddziałów: lubelskiego, krakowskiego i warszawskiego) decydowały autonomicznie władze stowarzyszenia. Spośród nadesłanych propozycji selekcji książek przeznaczonych do wydania dokonała komisja wyznaczona przez SPP, działając w pełni suwerennie i bez konsultacji programowych z Instytutem Literatury.

Kolejne fale pandemii, kolejna odsłona Tarczy

Również w roku 2021 autorzy i wydawcy mogą liczyć na dofinansowania z Instytutu Literatury.

– W toku ubiegłorocznych prac, podczas długich rozmów z przedstawicielami środowiska, stało się dla mnie jasne, że największą bolączką twórców, a wyzwaniem dla nas, jest niemożność wydawania książek – mówi dyrektor Ruszar. – Dlatego w tym roku jeszcze większy nacisk niż w poprzednim kładziemy na współpracę wydawniczą. Już nawiązaliśmy współpracę z kilkoma organizacjami, teraz także rozpoczynamy przyjmowanie zgłoszeń od indywidualnych autorek i autorów.

Jak skorzystać ze wsparcia oferowanego przez Instytut Literatury? Autorzy gotowych książek powinni znaleźć wydawcę, który pisemnie zagwarantuje wydanie książki jeszcze w tym roku kalendarzowym pod warunkiem przyznania środków z IL. Następnie należy wypełnić krótki formularz dostępny na stronie internetowej instytutliteratury.eu, a oba dokumenty, wraz z tekstem zgłaszanej książki i kosztorysem wydania uwzględniającym także honorarium autorskie w wysokości 2500 PLN, nadesłać na adres tarcza@instytutliteratury.eu w terminie do 31 maja 2021 roku.

Instytut przyjmuje także propozycje niepublikowanych tekstów prozatorskich, poetyckich, dramaturgicznych i krytycznoliterackich. Nabór tego rodzaju prac trwa od 31 maja do 30 czerwca.

Zasady przyjmowania zgłoszeń