Zdawać by się więc mogło, że polska literatura wyczerpała wszystkie zagadnienia dotyczące Józefa Czapskiego, a ostatnio wydana biografia pió­ra Erica Karpelesa i polska edycja nieco starszego opracowania Murielle Werner­-Gagnebin, a także połączony z konferencjami festiwal poświęcony Czapskiemu powinny być jedynie podsumowaniem wieloletniej dyskusji o wybitnym malarzu, wszechstronnym krytyku sztuki i świadku burzliwej historii polsko­-rosyjskiej. Nic bardziej mylnego! Nasza wiedza o twór­czości, życiu i działalności społeczno­politycznej autora Oka wciąż nie jest kompletna, także pomimo starań Elżbiety Skoczek, która (…) sięga w zakamarki tajemnic jego biografii.

Na książkę składają się szkice historyków, którym odkrywanie i rozpo­znawanie epizodów z życia malarza dało asumpt do napisania ciekawych apendyksów do biografii; literaturoznawców czytających teksty druko­wane i rękopisy dzienników, korespondencji i notatników zdeponowa­ne w archiwach Instytutu Literackiego w Paryżu, Muzeum Narodowego w Krakowie i innych miejscach; wreszcie malarzy patrzących na dzieła Czapskiego okiem i sercem.

(ze wstępu dra hab. Mirosława A. Supruniuka)

 

Spis treści

Mirosław A. Supruniuk
Czapski raz jeszcze… i nie po raz ostatni / 9

Romuald Oramus
Prawda artysty. Na przykładzie twórczości Józefa Czapskiego i nie tylko… / 19

Janusz S. Nowak
Niewola i malarstwo. Twórczość Józefa Czapskiego „na nieludzkiej ziemi” – 1939–1942 / 43

Agnieszka Kosińska
„Przeżycie, oko, ręka”. O warsztacie twórczym Józefa Czapskiego / 73

Agata Janiak
Od poetyki do metafizyki. Kilka słów o „eseju czapskim” / 101

Paweł Panas
„…nie chciałbym tego zaprzepaścić”. O nieznanym epizodzie z dziejów
przyjaźni Zygmunta Haupta z Marią i Józefem Czapskimi / 131

Leszek Czarnecki
Czapski i Giedroyc. Droga do Francji / 147

Mirosław A. Supruniuk
Noblesse oblige. Józef Czapski i Kongres Wolności Kultury / 169

Elżbieta Skoczek
„Artysta uczy nas patrzeć na zjawiska świata oczyma innymi niż nasze
obojętne oczy”. Józef Czapski, Maria Czapska i… pallotyni / 185

Katarzyna Moskała
Paryski adres Józefa Czapskiego. Józef Czapski i Galerie Lambert / 205

Stanisław Sobolewski
„Musiałem gnać dalej i dalej…” Powrót Józefa Czapskiego / 221

Streszczenia / 237

Summaries / 245

Noty o autorach / 253

Notes about the Authors / 259

Spis ilustracji / 265

Indeks osobowy / 267