Prawykonanie oratorium Głosy Krzysztofa Knittla do wierszy Jana Polkowskiego odbędzie się 21 września o godz. 19:30 w ramach 64. Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”.
O UTWORZE
Krzysztof Knittel
(* 1947)
GŁOSY
na 4 aktorów, chór kameralny, orkiestrę kameralną i dźwięki elektroniczne
do wierszy Jana Polkowskiego
VOICES
for 4 actors, chamber choir, chamber orchestra and electronic sounds
to Jan Polkowski’s poems
(2021)
Kompozycja zamówiona przez Instytut Literatury
Composition commissioned by the Institute of Literature
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, uzyskanych z dopłat ustanowionych w grach objętych monopolem państwa, zgodnie z art. 80 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych, w ramach programu „Zamówienia kompozytorskie”, realizowanego przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca
Project co-financed by the Ministry of Culture, National Heritage and Sport of the Republic of Poland within the programme “Composing Commissions” implemented by the National Institute of Music and Dance
data powstania utworu / date of origin of the work:
kwiecień 2021 / April 2021
data I miejsce prawykonania / first performance:
Festiwal Warszawska Jesień, UMFC / Warsaw Autumn Festival, F. Chopin Music University 21.09.2021, godz. 19.30
wykonawcy / performers:
Chain Ensemble, Andrzej Bauer (dyrygent / conductor)
Mirosława Olbińska, Dariusz Kowalski, Weronika Humaj, Andrzej Popiel (aktorzy)
Maciej Wojtyszko (reżyser / director)
Chór Kameralny Filharmonii Narodowej, Bartosz Michałowski
(kierownik chóru / choir director)
czas trwania / duration:
31’
obsada / scoring:
2 Flauti (Fl.), 2* anche Flauto piccolo (Fl. picc.) 2 Corni in fa (Cor.)
1 Oboe (Ob.) 2 Trombe in si b (Tr.)
1 Clarinet in si b (Cl.) 1 Trombone (Trbn.)
1 Fagotto (Fg.) 1 Tuba (Tb.)
Batteria (2 esecutori): Gran cassa, 3 Timpani, Tamburo con corde (Snare Drum c.c.), Tamburo basso (Bass Drum), Tom-tom basso, Piatti (Grande e Medio), Vibrafono, Marimbafono, Gong, Darbouka, Woodblock, Bastone da pioggia (kij deszczowy), Incudine (kowadło); diversi chiavi di ferro su una corda comune (kilka żelaznych kluczy na wspólnym sznurze)
Keyboard – colore dell’organo e chitarra
Attori – 2 voci femminili, 2 voci maschili
( MATKA?; ŻONA?/NARZECZONA?; OJCIEC?/ZASTRZELONY?; SYN?/BRAT?/RANNY?)
Choro misto (SATB)
3 Violini (Vni I, II, III), 2 Viole (Vle I, II), 2 Violoncelli (Vc. I, II), 1 Contrabasso (Cb.)
Voce elettronica
O AUTORACH
Krzysztof Knittel
w 1947, studiował reżyserię dźwięku i kompozycję w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie w klasach Tadeusza Bairda, Andrzeja Dobrowolskiego i Włodzimierza Kotońskiego. Obecnie emerytowany profesor Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina oraz akademii muzycznych w Łodzi i Krakowie, gdzie uczył kompozycji, improwizacji interaktywnej, muzyki elektronicznej i komputerowej, prowadził warsztaty muzyki współczesnej dla jazzmanów. Współpracował ze Studiem Eksperymentalnym Polskiego Radia od 1973, w 1978 pracował w The Center of the Creative and Performing Arts w State University of New York w Buffalo.
Komponuje utwory orkiestrowe, chóralne, kameralne, wykonuje muzykę komputerową i elektroakustyczną, muzykę operową i dla baletu, tworzy instalacje dźwiękowe. Jego dyskografia obejmuje ponad 50 płyt. Koncertował w większości krajów europejskich, w Azji, w Ameryce Północnej i Południowej. Jego koncerty autorskie odbyły się w Barcelonie, Brnie, Budapeszcie, Buffalo, Krakowie, Kromierzyżu, Lipsku, Lwowie, Moskwie, Nowym Jorku, São Paulo, Warszawie. W latach 1995–98 był dyrektorem festiwalu Warszawska Jesień, 1999–2003 – prezesem Związku Kompozytorów Polskich, 2005–17 – prezesem Polskiej Rady Muzycznej, 2014–18 – członkiem zarządu Europejskiej Rady Muzycznej. W 2006 roku utworzył Międzynarodowy Festiwal Muzyki Improwizowanej Ad Libitum.
W 1985 otrzymał nagrodę „Solidarności”, w 2003 Nagrodę im. Cypriana Kamila Norwida i Nagrodę Związku Kompozytorów Polskich, w 2005 został odznaczony srebrnym medalem „Gloria Artis”. W 1998 otrzymał grant Foundation for Contemporary Performance Arts w Nowym Jorku. Otrzymał też Gustav Mahler Kompositionspreis 2017 i Nagrodę Teatralną Miasta Gdańska 2017 za muzykę do opery Sąd Ostateczny. Współtworzył szereg grup muzyki improwizowanej: Grupę Kompozytorską KEW (1973–75), Cytula Tyfun da Bamba Orkiester (1981), Niezależne Studio Muzyki Elektroakustycznej (1982–84), Pociąg Towarowy (1986–2017), The European Improvisation Orchestra (1996–98), CH&K&K (od 1999), Kawalerowie błotni (od 2003).
Wybrane utwory (od 2000): Z głębokości wołam do Ciebie, Panie…, psalmy (2000), Sonaty da camera nr 8–20 dla różnych wykonawców (2000–16), El maale rahamim… na chór mieszany i orkiestrę symfoniczną (2001), Pieśni Norwidowe na sopran i fortepian (2001), Der Zirkus ist gekommen (Cyrk przyjechał) na sopran, tancerkę, flet, wiolonczelę, fortepian, fortepian preparowany i dwie płyty CD (2003), V2R Trio (Grand River Trio) na klarnet, skrzypce, fortepian i CD (2003), Dotykać węża od środka, instalacja dotykowo-dźwiękowa (2003), Męka Pańska według Świętego Mateusza na głosy solowe, chór mieszany, dwóch perkusistów, orkiestrę smyczkową i elektronikę (2004), Pamiętnik z Powstania Warszawskiego na pięciu aktorów, chór żeński, fortepian, wiolonczelę i orkiestrę symfoniczną (2004), Koncert na klawesyn i orkiestrę (2004), Społeczne / aspołeczne, performance oraz instalacja wideo (2005), Vagante na solistów, orkiestrę i taśmę (2005), Toccata na orkiestrę symfoniczną (2007), Cheap imitations, muzyka kameralna na flet, klarnet, fortepian, kwartet smyczkowy i taśmę (2008), Strzępy pamięci II na dwa fortepiany, dźwięki komputerowe i wideo (2007), Pory roku – instalacja dźwiękowa (2008), Spotkania (w dwóch niespełnionych aktach), muzyka dla Polskiego Teatru Tańca i Teatru Wielkiego w Łodzi (2011), free for(m) macwin nr 1–3, muzyka elektroakustyczna (2011–18), Partita 1 (Koori) na saksofon, orkiestrę symfoniczną i media elektroniczne (2013), Partita II (Inuit) na flet, orkiestrę smyczkową i media elektroniczne (2013), AD-W2014 dla aktora, improwizujących solistów, orkiestry i chóru (2014), Sąd Ostateczny, opera (2017), Like a Stone, oratorium dla improwizujących solistów i chóru (2017), Oneg Szabat na flet, skrzypce, wiolonczelę, chór amatorski, wideo i media elektroniczne (2019), Canticum profugorum, oratorium na głosy solowe, chór i orkiestrę (2020), Głosy na czterech aktorów, chór kameralny, orkiestrę kameralną i dźwięki elektroniczne (2021), Koncert na Przyczółku Grochowskim (2021).
Jan Polkowski
Jan Polkowski (ur. 1953) – poeta, wydawca i redaktor pism oraz książek bezdebitowych w PRL, w wolnej Polsce wydawca i redaktor „Czasu krakowskiego”. Urodził się w Bierutowie. Od drugiego roku życia mieszkał w Nowej Hucie; w 1972 roku podjął studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Ojciec dwóch synów i dwóch córek, dziadek pięciorga wnucząt.
Jego debiut poetycki przypadł na 1978 rok, kiedy to Polkowski opublikował swoje wiersze w ukazującym się poza cenzurą kwartalniku literackim „Zapis”, jednym z najważniejszych polskich czasopism kulturalnych działających w latach siedemdziesiątych. Pierwszą jego książkę poetycką To nie jest poezja wydała w 1980 roku Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWA i tym samym Polkowski był jedynym poetą, który debiutował w nielegalnych wydawnictwach PRL. W 1978 roku Polkowski został redaktorem studenckiego czasopisma „Sygnał” i Krakowskiej Oficyny Studentów, które również funkcjonowały w drugim obiegu. Podczas trwania „karnawału Solidarności zorganizował sieć kilkuset bibliotek przy komisjach zakładowych i zaopatrywał je w „bibułę”. Wtedy założył również niezależne wydawnictwo ABC, w którym wydał swój drugi tom poetyckie Oddychaj głęboko (1981). 13 grudnia 1981 roku został internowany i osadzony najpierw w więzieniu w Wiśniczu, a potem w Załężu. Począwszy od 1983 roku był redaktorem naczelnym i wydawcą czasopisma społeczno-kulturalnego „Arka”. W tymże roku ukazał się jego trzeci tom – Ogień – zawierający wiersze napisane w stanie wojennym oraz przyznano mu dwie nagrody: podziemnej Solidarności i emigracyjną Nagrodę Fundacji imienia Kościelskich. W 1986 roku wydał Drzewa.
W 1989 roku był wydawcą i redaktorem naczelnym dwutygodnika „Świat”, rok później został zaś wydawcą i redaktorem naczelnym „Czasu Krakowskiego”, konserwatywnego dziennika wydawanego w latach 1990–1996. W 1990 roku ukazała się pierwsza legalna książka, zawierająca wybór wcześniej publikowanych i nowe wiesze, które powstały w pierwszym okresie jego twórczości – Elegie z Tymowskich Gór (Znak 1990). Po jej wydaniu zamilkł na niemal dwadzieścia lat.
W wolnej Polsce Polkowski podjął aktywność publiczną. Na początku czerwca 1992 roku przez krótki czas pełnił funkcję rzecznika prasowego rządu Jana Olszewskiego. W tym samym czasie był przewodniczącym rady nadzorczej Polskiej Agencji Informacyjnej. W 1993 roku, wraz z krakowską Solidarnością, zaangażował się w organizację Komitetu Wyborczego „Samorządny Kraków”. Później został jednym ze współzałożycieli stowarzyszenia o takiej nazwie. W latach 1996–2003 pracował w utworzonej przez siebie agencji zajmującej się public relations. Później pracował w telewizji publicznej i dla Stowarzyszenia Filmowców Polskich redagował internetowy Portalfilmowy.pl.
Polkowski po wielu latach milczenia powrócił do życia literackiego w 2009 roku tomem poezji Cantus, nominowanym do nagród Silesius i im. Józefa Mackiewicza, uhonorowanym w 2010 roku Nagrodą Literacką imienia Andrzeja Kijowskiego. Później opublikował jeszcze kilka zbiorów poetyckich (Cień 2010; Głosy 2012). Ten ostatni tom przyniósł mu w 2013 roku Nagrodę Poetycką „Orfeusz” imienia Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego oraz nominację do Nagrody imienia Wisławy Szymborskiej. W ostatnich latach otrzymał także nagrodę Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich „w uznaniu zasług dla wolności i piękna słowa drukowanego”. W 2015 roku wydał tom poetycki Gorzka godzina, w którym ogłosił wiersze napisane po zamieszkaniu we wsi Tymowa, gdzie zaczął hodować jelenie Dybowskiego. Poezje z dziewięciu tomików zostały zebrane w książce Gdy Bóg się waha. Poezje 1977-2017. W kolejnych latach wyszły nowe zbiory: Pochód duchów (2018) Rozmowy z Różewiczem (2018), Łyżka ojca (2021) oraz Pomieszane języki (2021). Utwory poety tłumaczono na wiele języków, między innymi na niemiecki, francuski, angielski, rosyjski, ukraiński, rumuński, hindi, czeski i szwedzki.
W 2013 roku Polkowski wydał powieść Ślady krwi. Przypadki Henryka Harsynowicza, za którą otrzymał w 2014 roku Nagrodę Identitas. Tom Portier i inne opowiadania ukazał się w 2019 roku, a w 2020 codzienne notatki pisarza zatytułowane Pandemia i inne plagi. W 2014 roku ukazał się zbiór publicystyki Polska, moja miłość, a w 2019 Ryzyko bycia Polakiem – rodzaj autobiografii (wywiad rzeka przeprowadzony przez Piotra Legutkę).
W 2016 roku Jan Polkowski za zasługi dla kultury polskiej został odznaczony przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Krzyżem Wolności i Solidarności, a minister kultury i dziedzictwa narodowego odznaczył go złotym medalem Gloria Artis (2018).
O WYKONAWCACH
AKTORZY
Weronika Humaj
Absolwentka Akademii Teatralnej im. A. Zelwerowicza w Warszawie oraz Państwowej Szkoły Muzycznej II st. im. Władysława Żeleńskiego w Krakowie. Zadebiutowała w spektaklu Księżycowy Chłopiec w reżyserii Igora Gorzkowskiego – koprodukcji Teatru Soho oraz Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego. W Teatrze Nowym im. Kazimierza Dejmka w Łodzi zagrała tytułową rolę w spektaklu Lolita w reżyserii Tomasza Cyza. Na ekranie można ją zobaczyć m.in. w serialach Stulecie Winnych i Wataha.
Dariusz Kowalski
Absolwent Wydziału Aktorskiego PWST we Wrocławiu, od 1998 związany z Teatrem Nowym im. Kazimierza Dejmka w Łodzi. Aktor teatralny, filmowy i telewizyjny; zajmuje się także tworzeniem scenariuszy oraz reżyserią widowisk poetyckich i koncertów. Współpracuje z Teatrem Polskiego Radia, udziela głosu w dubbingu, nagrywa audiobooki. W 2018 r. odznaczony Srebrnym Medalem „Zasłużony kulturze Gloria Artis”.
Mirosława Olbińska
Ukończyła Wydział Lalkarski Państwowej Wyższej SzkołyTeatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie (filia we Wrocławiu), a w 1987 w Warszawie zdała egzamin eksternistyczny dla aktorów dramatu. Jest przede wszystkim aktorką teatralną. Występowała w teatrach: Dramatycznym w Legnicy (w latach 1979–88) i Teatrze Studyjnym ’83 im. J. Tuwima w Łodzi (1988–97). Obecnie związana z Teatrem Nowym w Łodzi oraz ze Stowarzyszeniem Teatralnym Badów im. P. Bikonta. Zagrała wiele ról dramatycznych i komediowych. Wielokrotnie wyróżniana, uhonorowana Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.
Andrzej Popiel
Rocznik 1990. Z pochodzenia Krakus, ale polubił Warszawę. Aktor charakterystyczny, dzięki swoim niebywałym 165 cm wzrostu, które potrafi doskonale i błyskotliwie wykorzystać. Absolwent Studium Aktorskiego im. A. Sewruka w Olsztynie. Na dużym ekranie debiutował u Wojtka Smarzowskiego w Wołyniu grając brata głównej bohaterki. Następnie przyszła pora na Jestem Mordercą Maćka Pieprzycy, Kamerdynera Filipa Bajona. Na swoim koncie ma również role w serialach: Ojciec Mateusz, Komisarz Alex, Barwy Szczęścia, M jak Miłość, Klan, Na Wspólnej, Korona Królowej. Dorobrek teatralny: Trans-Atlantyk (M. Grabowski), Sceny z Nowego Świata (B. Semotiuk), Separatyści (A. Sroka), Zabawy z Ogniem (A. Majczak) oraz Nie dorosłem, czyli piosenki taty Kazika (J. Bończyk). W Teatrze Kamienica występuje w spektaklu Pan Tenorek i Błękitny Balonik w reżyserii Krzysztofa Jaślara.
CHÓR FILHARMONII NARODOWEJ
Chór Filharmonii Narodowej rozpoczął profesjonalną działalność artystyczną w 1953 roku pod kierunkiem Zbigniewa Soi. Kolejnymi kierownikami chóru byli: Roman Kuklewicz (1955–71), Józef Bok (1971–74), Antoni Szaliński (1974–78), Henryk Wojnarowski (1978–2016). W styczniu 2017 kierownictwo objął Bartosz Michałowski.
Głównym nurtem działalności artystycznej zespołu jest udział w koncertach symfonicznych i oratoryjnych z Orkiestrą Filharmonii Narodowej oraz a cappella na macierzystej estradzie. Chór występuje tu wielokrotnie w ciągu każdego sezonu, regularnie bierze udział w Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień” oraz w Międzynarodowym Festiwalu „Wratislavia Cantans”.
Chór Filharmonii Narodowej prowadzi intensywną działalność artystyczną na arenie międzynarodowej. Koncertował w Austrii, Belgii, Danii, Finlandii, Grecji, Hiszpanii, Islandii, Izraelu, Niemczech, Rosji, Szwajcarii, Turcji, na Litwie, Łotwie, we Francji, Włoszech i Wielkiej Brytanii. Był również zapraszany do wspólnych występów przez takie orkiestry jak: Berliner Philharmoniker, Münchner Philharmoniker, Rundfunk-Sinfonieorchester Berlin, RIAS-Symphonie-Orchester Berlin, Bamberger Symphoniker, orkiestry symfoniczne w Tel Awiwie i Jerozolimie, Orchestra dell’Accademia Nazionale di Santa Cecilia w Rzymie, Orchestre Symphonique de la Monnaie w Brukseli, Orchestra Sinfonica Siciliana w Palermo, Orchestra del Teatro alla Scala w Mediolanie.
Pierwszy występ Chóru na scenie operowej zaowocował kolejnymi zaproszeniami: do Mediolanu (La Scala: 1989 – Oberon Webera, 1990 – Fidelio Beethovena), Wenecji (La Fenice: 1986 – Żywot rozpustnika Strawińskiego, 1987 – Czarodziejski flet Mozarta), Paryż (1989 – Fidelio Beethovena), Palermo (1992 – Król Roger Szymanowskiego, 1993 – Król Edyp Strawińskiego, Antygona Honeggera) oraz Pesaro (1994 – Włoszka w Algierze Rossiniego). Zespołem dyrygowali wybitni polscy i zagraniczni mistrzowie batuty i kompozytorzy: Moshe Atzmon, Sergiu Comissiona, Henryk Czyż, Charles Dutoit, Vladimir Fedoseyev, Charles Groves, Jacek Kaspszyk, Kazimierz Kord, Jan Krenz, Witold Lutosławski, Lorin Maazel, Jerzy Maksymiuk, Igor Markevitch, Andrzej Markowski, Kurt Masur, Zubin Mehta, Grzegorz Nowak, Seiji Ozawa, Krzysztof Penderecki, Simon Rattle, Helmuth Rilling, Witold Rowicki, Jerzy Semkow, Giuseppe Sinopoli, Stanisław Skrowaczewski, Leopold Stokowski, Igor Strawiński, Tadeusz Strugała, Stanisław Wisłocki, Antoni Wit, Bohdan Wodiczko.
Ogromny repertuar Chóru FN obejmuje ponad czterysta dzieł oratoryjnych i utworów a cappella z różnych epok – od średniowiecza do współczesności. Szczególne miejsce zajmuje w nim muzyka polska, zwłaszcza twórczość Krzysztofa Pendereckiego. Zespół wykonuje i nagrywa wszystkie jego dzieła oratoryjne i a cappella. Nagrania zespołu były wielokrotnie nominowane do nagrody Grammy. W 2017 pierwsza płyta z cyklu Penderecki conducts Penderecki otrzymała tę nagrodę w kategorii Best Choral Performance. Nagranie Polskiego Requiem otrzymało Record Academy Award 2005 (przyznawaną przez japoński magazyn „Record Geijutsu”). W 2009 pierwsza płyta z mszami Stanisława Moniuszki (DUX) została nagrodzona Fryderykiem w kategorii album roku – muzyka chóralna i oratoryjna. W 2010 druga płyta została wyróżniona przez francuską Académie du Disque Lyrique „Złotym Orfeuszem – Arturo Toscanini” w kategorii najlepsza inicjatywa fonogra czna. W 2011 Chór otrzymał nagrodę Fryderyk za nagranie Requiem. Missa pro defunctis Romana Maciejewskiego, a w 2018 za monograficzny album z muzyką Karola Szymanowskiego.
BARTOSZ MICHAŁOWSKI
Od 2017 dyrektor Chóru Filharmonii Narodowej w Warszawie. Ukończył z wyróżnieniem wydział dyrygentury chóralnej Akademii Muzycznej im. I.J. Paderewskiego w Poznaniu. W latach 1998–2005 był asystentem Stefana Stuligrosza i dyrygentem Chóru Filharmonii Poznańskiej. Z Poznańskimi Słowikami koncertował wielokrotnie we Francji, Włoszech, w Niemczech, Hiszpanii, Belgii, Holandii, Danii, Szwecji, Austrii, Szwajcarii, Czechach, na Litwie, w Rosji i Japonii. Jest laureatem nagrody L’Orphée d’Or 2015 przyznanej przez Académie du Disque Lyrique w Paryżu, nominacji do Fryderyka 2015 za dwupłytowy album z muzyką Pasquale Anfossiego, laureatem Fryderyka 2019 za nagranie opery Hagith Karola Szymanowskiego, zdobywcą Złotej Płyty, a także zwycięzcą IX Ogólnopolskiego Konkursu Dyrygentów Chóralnych. Bartosz Michałowski jest założycielem, dyrektorem artystycznym i dyrygentem Poznańskiego Chóru Kameralnego, pomysłodawcą i dyrektorem Ogólnopolskiego Konkursu Kompozytorskiego Opus 966, twórcą warsztatów kompozytorskich dla dzieci i młodzieży „Pisz muzykę – to proste!”, a także współautorem projektu „Obrazogranie”, realizowanego z Muzeum Narodowym w ramach Biennale sztuki dla dziecka w Poznaniu.Jako dyrygent zdobywał główne nagrody w uznanych konkursach chóralnych oraz liczne nagrody specjalne: za najlepszą technikę wokalną zespołu, najlepsze wykonanie muzyki współczesnej czy dla najlepszego dyrygenta. Uczestniczył także w prestiżowych festiwalach. Jako dyrektor Chóru Filharmonii Narodowej poprowadził w siedzibie Filharmonii i poza nią kilkadziesiąt koncertów. W 2017 przygotował zespół do światowego prawykonania opery sakralnej Mojżesz Antona Rubinsteina (dyr. Michaił Jurowski), a w 2019 do wykonania i pierwszego w historii nagrania opery Paria Stanisława Moniuszki we włoskiej wersji językowej. Rok wcześniej Chór pod jego batutą wziął udział w projekcie PWM „100 na 100 – Muzyczne dekady wolności” – powstało nagranie Stabat Mater Romana Padlewskiego. Bartosz Michałowski brał ponadto udział w przygotowaniach kilkudziesięciu koncertów wokalno-instrumentalnych Chóru i Orkiestry Filharmonii Narodowej i współpracował ze znakomitymi dyrygentami: Andrzejem Boreyką, Tonem Koopmanem, Christophem Königem, Matthew Hallsem, Martinem Haselböckiem, Bjarte Engesetem, Jackiem Kaspszykiem i in. Wielokrotnie współpracował też z Krzysztofem Pendereckim przy wykonaniach jego kompozycji. Obok bogatego doświadczenia dyrygenckiego, artysta przez wiele lat doskonalił umiejętności i wiedzę z zakresu emisji głosu – ukończył kursy mistrzowskie u Poppy Holden (Wielka Brytania), Christiana Elssnera (Niemcy) i Józefa Fraksteina (Polska). Jest wykładowcą Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina.
CHAIN ENSEMBLE
Orkiestra kameralna utworzona pod patronatem Towarzystwa im. Witolda Lutosławskiego – koncentruje się na wykonywaniu muzyki XX i XXI wieku. Tworzy ją grupa pełnych energii, kreatywnych solistów i kameralistów o dużym doświadczeniu w wykonawstwie muzyki najnowszej. Filarem pracy zespołu są działania edukacyjne, realizowane poprzez zapraszanie do wspólnego muzykowania młodych artystów, nierzadko studentów. Chain Ensemble od pięciu lat regularnie występuje w Nowym Teatrze w ramach Sceny Muzyki Nowej oraz podczas kolejnych edycji Festiwalu Witolda Lutosławskiego Łańcuch. Inicjatorem i opiekunem artystycznym Chain Ensemble jest
Andrzej Bauer.
Andrzej Bauer
Zdobywca pierwszej nagrody w Międzynarodowym Konkursie ARD w Monachium oraz laureat Międzynarodowego Konkursu „Praska Wiosna” i nagrody Parlamentu Europy i Rady Europejskiej. Urodził się w Łodzi. Tu ukończył studia pod kierunkiem Kazimierza Michalika, a uzupełniał je, pracując m.in. z André Navarrą, Milošem Sadlo oraz Danielem Szafranem podczas licznych kursów mistrzowskich. Odbył dwuletnie studia w Londynie, w klasie Williama Pleetha jako stypendysta Witolda Lutosławskiego. W swojej karierze Andrzej Bauer wystąpił z recitalami m.in.
w Amsterdamie, Paryżu, Wiedniu, Hamburgu, Monachium, a także z orkiestrami symfonicznymi, m.in. z Filharmonikami Monachijskimi, Orkiestrą RAI w Neapolu, Orkiestrą Filharmoniczną w Strasburgu, Orkiestrą Radia w Stuttgarcie oraz Orkiestrą Radiową w Berlinie. Koncertował jako solista z większością polskich orkiestr symfonicznych i kameralnych, a Filharmonia Narodowa i Sinfonia Varsovia zapraszały go jako solistę swoich europejskich tras koncertowych. Nagrywał dla wielu polskich i zagranicznych rozgłośni radiowych i stacji telewizyjnych. Brał udział w międzynarodowych festiwalach, występując w większości krajów Europy, a także w Stanach Zjednoczonych i Japonii.
Płyta artysty zawierająca m. in. utwory Schuberta, Brahmsa i Schumanna (Koch/Schwann) została wyróżniona kwartalną Nagrodą Niemieckiej Krytyki Płytowej. W kolejnych nagraniach CD wiolonczelista utrwalił utwory Szostakowicza, Prokofiewa, Strawińskiego, Messiaena, Panufnika, a także Koncert wiolonczelowy Witolda Lutosławskiego. W 2000 roku ukazał się – pierwszy w historii polskiej dyskografii – dwupłytowy album z kompletem Suit J.S. Bacha, zarejestrowanych przez wiolonczelistę dla firmy CD Accord, za który artysta otrzymał nagrodę Polskiej Akademii Fonograficznej – Fryderyk 2000. Artysta wykonuje obszerny repertuar zawierający wiele dzieł muzyki nowej i najnowszej, w tym utwory specjalnie dla niego skomponowane. W roku 2002 podczas Warszawskiej Jesieni wystąpił z recitalem prawykonań utworów na wiolonczelę solo i media elektroniczne powstałych z jego inspiracji. Zapoczątkowany wówczas projekt Cellotronicum jest przez artystę kontynuowany, owocuje nagraniami i kolejnymi prawykonaniami, które są prezentowane w ważnych centrach muzyki współczesnej w Europie. Kolejna edycja Cellotronicum, prezentowana podczas Warszawskiej Jesieni została uhonorowana nagrodą Orfeusz 2006. Andrzej Bauer jest profesorem Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie oraz Akademii Muzycznej im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy, gdzie prowadzi klasy wiolonczeli. Jest również założycielem i opiekunem artystycznym Warszawskiej Grupy Cellonet. Coraz więcej czasu poświęca kompozycji i improwizowaniu muzyki.
Maciej Wojtyszko
Ur. w 1946, reżyser filmowy, teatralny i telewizyjny, pisarz, autor sztuk teatralnych. Absolwent Wydziału Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi. Jeden z najbardziej popularnych polskich reżyserów, ma na swoim koncie ponad kilkadziesiąt realizacji, począwszy od teatralnych spektakli według Thomasa Bernharda, Sławomira Mrożka i Witolda Gombrowicza, poprzez przedstawienia dla dzieci, po telezyjny sitcom Miodowe lata. Jako reżysera Wojtyszkę interesuje przede wszystkim literatura sceniczna, głównie XX wieku, której wyróżnikiem jest m.in. inteligentny humor. Takie są też najbardziej znane przedstawienia reżysera, m.in. Ławeczka Aleksandra Gelmana (Teatr Powszechny w Warszawie, 1986), Tamara Johna Krizanca (Teatr Studio w Warszawie, 1990), Shirley Valentine Willy’ego Russela, wielki przebój z Krystyną Jandą (Teatr Powszechny w Warszawie, 1990). Jedną z jego najciekawszych realizacji jest Garderobiany Ronalda Harwooda z wrocławskiego Teatru Polskiego (1990). Do jego najbardziej znanych dramatów należą: Semiramida (prapremiera w Teatrze Współczesnym w Warszawie w reżyserii Erwina Axera, 1996), Wznowienie (w Teatrze Starym w Krakowie 1995), Żelazna konstrukcja (prapremiera w Teatrze Powszechnym w Warszawie w reżyserii autora, 1998) oraz Bułhakow (prapremiera w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie w reżyseriI autora, 2002). W swoim dorobku Maciej Wojtyszko ma także liczne spektakle dla młodych widzów. Do wielu przedstawień dla dzieci i młodzieży przygotowywał scenariusze i pisał teksty piosenek. Jest autorem znanych książek dla dzieci, m.in. Bromba i inni, Saga rodu Klaptunów, Tajemnica szyfru Marabuta.Wyreżyserował filmy fabularne: Synteza, Tajemnica szyfru Marabuta, Święty interes i Ogród Luizy. W 2018 otrzymał nominację do nagrody im Jana Kiepury w kategorii najlepszy reżyser operowy za premierowe wystawienie opery Michała Dobrzyńskiego Tango w Warszawskiej Operze Kameralnej. Laureat kilkudziesięciu nagród i odznaczeń teatralnych i filmowych. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2003) i Krzyżem Oficerskim Odrodzenia Polski (2011). Kawaler Orderu Uśmiechu.
Ewa Garniec
Projektantka sztuki użytkowej, oświetlenia i przestrzeni teatralnej. Absolwentka Akademii Teatralnej im. A. Zelwerowicza w Warszawie na wydziale wiedzy o teatrze oraz Wyższej Szkoły Sztuki i Projektowania w Łodzi na wydziale wzornictwa. Projektuje światła do spektakli teatralnych, wystaw i koncertów. Prowadzi również warsztaty dotyczące oświetlenia i projektuje lampy. Od 2012 do 2019 prowadziła zajęcia z oświetlenia scenicznego na Wydziale Reżyserii Akademii Teatralnej im. A. Zelwerowicza w Warszawie. Od 2004 związana z berlińską grupą teatralną TRAVA (Hella! Helle!, Trashfox & Hangedman, 2MORELESS)
O FESTIWALU
MIĘDZYNARODOWY FESTIWAL MUZYKI WSPÓŁCZESNEJ „WARSZAWSKA JESIEŃ” jest jednym z najważniejszych, najstarszych, opiniotwórczych festiwali poświęconych muzyce współczesnej. Jest to festiwal o międzynarodowej randze i prestiżu. W 2017 roku odbyła się jego jubileuszowa, 60-ta edycja.
Celem festiwalu jest prezentacja najnowszej twórczości polskiej i obcej w kontekście znaczących muzycznych dzieł współczesności, kreowanie faktów artystycznych i kulturowych poprzez prawykonania, debiuty twórców i wykonawców, aranżację nowych projektów autorskich. „Warszawska Jesień” pełni też powinności kulturowe o charakterze narodowym – przede wszystkim stymulując i upowszechniając w świecie twórczość polskich kompozytorów. Tutaj wykonywane były wielkie dzieła Witolda Lutosławskiego, Krzysztofa Pendereckiego, Henryka Mikołaja Góreckiego, Wojciecha Kilara i wielu innych, czasem dopiero debiutujących młodych twórców. „Warszawska Jesień” stała się też oknem na świat dla artystów z naszego regionu: Europy Środkowej i Wschodniej. Międzynarodowy wymiar, ranga, obecność publiczności i krytyków z całego świata miały decydujący wpływ na losy wielu kompozytorów.
Swą wysoką renomę – w porównaniu z analogicznymi inicjatywami w Europie, często uwikłanymi w zależności środowiskowe, komercyjne, populistyczne – festiwal zawdzięcza obiektywności w doborze repertuaru, wysokim kryteriom selekcji, całościową prezentacją obszaru dzisiejszej muzyki. Ze względu na przekrojowy charakter festiwal otwiera pole porównawcze aktualnych postaw, idei, technik kompozytorskich stając się czytelnym odzwierciedleniem zachodzących przemian.
Festiwal cieszy się zaufaniem odbiorców i wysoką frekwencją. Na nasze koncerty uczęszcza głównie młoda publiczność, co zdumiewa gości z zagranicy, gdzie na koncertach większość widowni stanowią osoby starsze. „Warszawska Jesień” angażuje się w działania edukacyjne i promocyjne dzięki czemu zyskuje kolejne pokolenia słuchaczy. Festiwal organizuje międzynarodowe warsztaty dla młodych kompozytorów oraz studentów – wykonawców, a także spotkania z wybitnymi twórcami.
„Warszawska Jesień” jest przedsięwzięciem poznawczym, skłaniającym do myślenia, wyodrębniania i porządkowania zjawisk kulturowych, ukazując te zjawiska w procesie, obserwując idee i postawy twórcze. Festiwal służy kształtowaniu się świadomości jego odbiorców, formowaniu się indywidualnej i wspólnotowej tożsamości kulturowej. Ukazuje dzisiejszą twórczość muzyczną w jej specyfice i łączności z kulturami innych krajów. Łączy nowoczesność z pamięcią kulturową. „Warszawska Jesień” prezentuje dzieła nowe w kontekście kanonu muzyki współczesnej, jest otwarta na reinterpretację wielowiekowego dziedzictwa kultury, popularyzuje najwybitniejsze dokonania muzyczne oraz ukazuje dzieła rzadko wykonywane i zapomniane. W wydarzeniach Festiwalu biorą udział najwybitniejsi artyści i autorytety muzyczno-kulturowe, niezwykle uzdolnieni twórcy i wykonawcy młodego pokolenia, w tym również debiutanci. Od wielu lat Festiwal organizuje międzynarodowe warsztaty dla studentów – wykonawców muzycznych pod nazwą European Workshop for Contemporary Music, których efektem jest koncert orkiestry podczas Festiwalu i koncerty w kraju i za granicą w renomowanych ośrodkach artystycznych.
Z Warszawską Jesienią tradycyjnie współpracują liczne polskie instytucje kulturalne, w tym takie jak Filharmonia Narodowa, Teatr Wielki, Opera Narodowa, Polskie Radio, Telewizja Polska, Instytut Adama Mickiewicza, Instytut Muzyki i Tańca, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Instytut Teatralny w Warszawie. Również współdziałają z nią ambasady, instytuty kultury, fundacje krajów, których muzyka prezentowana jest na festiwalu. Co roku festiwal otrzymuje setki zgłoszeń i propozycji od najwybitniejszych zespołów i artystów z całego świata, specjalizujących się w muzyce najnowszej. O „Warszawskiej Jesieni” piszą takie dzienniki, jak „Frankfurter Allgemeine Zeitung” i „New York Times”.
Specyfika i fenomen festiwalu polegają na tym, że swoją misję pełni on nieprzerwanie, rok, w rok; jest imprezą cykliczną. Jego główne zadanie: informowanie, przegląd, jest procesem stałym. To nie akcja, jednorazowe wydarzenie, event, news, kampania, ta czy inna, wzięta z osobna, edycja, taki lub inny poszczególny temat, projekt kuratorski. Istota tego festiwalu polega na tym, że jest – niezmiennie od ponad sześćdziesięciu lat – ten sam. A jednocześnie za każdym razem nowy, inny, zgodnie ze zmieniającą się stale sztuką, sytuacją kulturową, rzeczywistością.
Program festiwalu ustalany jest przez Komisję Programową, której członkami są uznani kompozytorzy oraz muzykolodzy. Komisja Programowa pracuje pod kierownictwem dyrektora festiwalu, Jerzego Kornowicza (kompozytora i pianisty).