W organizowanym przez Instytut Literatury konkursie „Pokolenie Solidarności” jury w składzie: prof. Tomasz Gąsowski, red. Cezary Łazarewicz (przewodniczący), dr Paweł Nowakowski, przyznało trzy główne nagrody tekstom non-fiction. Nagrodę główną otrzymała Patrycja Pelica za tekst „Słowa, słowa, słowa”. Wręczono też ex aequo dwie drugie nagrody. Ich laureatami zostali: Jan Martini za „Solidarność. Wspomnienia i konkluzje” oraz Krzysztof Stasiewski za „Poker face”. Z kolei trzecią nagrodę odebrał Kazimierz J. Wosiek za tekst „Stefan Śnieżko. Próba zarysu biografii”.
Zgłoszone prace rozpatrywano w kilku podkategoriach. Mogły one przyjąć formę dzienników prowadzonych przez działaczy Solidarności, posiadających zapiski z czasów związkowych, lub inne osoby należące do szeroko rozumianej opozycji lat 70. i 80. Ta sama grupa autorów mogła przysłać swoje wspomnienia lub pamiętniki spisywane z dzisiejszej perspektywy. Uczestnicy konkursu mieli również szansę sięgnąć po reportaż historyczny, dotyczący opozycji demokratycznej w PRL lub formę biografii przedstawiającej barwną sylwetkę działaczki lub działacza związkowego.
Jury tak uzasadniło swój werdykt:
– Hamletowski tytuł, który Patrycja Pelica nadała zgłoszonej pracy konkursowej „Słowa, słowa, słowa” wprowadza czytelnika w wyjątkową atmosferę zmagań ze słowem i za pomocą słowa, które w formie druków ulotnych stawały się orężem opozycyjnym pokolenia „Solidarności”. Znakomicie oddana atmosfera przygotowania „bibuły”, kontrastowanie jej ulotności z konsekwencjami, jakie mogły grozić za owe „durne papierki”, czy starcia z władzą na ulotki i kontrulotki są nie tylko zapisem istotnego zjawiska sprzed czterech dekad. To także wciągająca lektura, upstrzona kulturowymi odniesieniami, które w żaden sposób nie osłabiają jej dynamiki i atrakcyjności. A wreszcie świadectwo tego, jak wyglądał przekaz myśli, który w dobie cyfrowej zyskał formę viralowegomema. Wiele warstw i poziomów, obrazów, a nawet zapachów niezwykle umiejętnie połączonych w… słowa, słowa, słowa. Brawo! – mówił w trakcie wręczenia prestiżowego wyróżnienia dr. Paweł Nowakowski.
Na temat dwóch drugich nagród wypowiedział się Cezary Łazarewicz:
– Największym atutem tekstu Jana Martiniego „Moja „Solidarność”. Wspomnienia i konkluzje” jest szczegół. Dzięki drobiazgowemu wspomnieniu dostajemy komplementarną opowieść o narodzinach pierwszej „Solidarności”, zapomnianych bohaterach i ich losach podczas stanu wojennego. To opowieść generacyjna, napisana przez świadka historii, który mimo swoich bardzo sprecyzowanych poglądów politycznych, potrafi zachować umiar w opisywaniu przeszłości.
Przewodniczący jury chwalił też nagrodzony ex aequo tekst „Poker face” Krzysztofa Stasiewskiego: – To nie jest klasyczny reportaż, ale przejmująca opowieść o tym, co się zdarzyło w latach 80. w zarządzaniu strachem i łamaniu ludzkich sumień. Autor stworzył wiarygodny portret ofiary i jego prześladowcy. W tym psychologicznym thrillerze dotkną realiów epoki i istoty działania systemu.
Uzasadnieniem trzeciej nagrody, którą otrzymał Kazimierz J. Wosiek za tekst „Stefan Śnieżko. Próba zarysu biografii”, zajął się prof. Tomasz Gąsowski: – Jest to biografia wybitnego prawnika i działacza „Solidarności”, senatora RP, Stefana Śnieżko. Została ona opracowana w 2022 r. na podstawie kilkunastu wielogodzinnych rozmów z bohaterem oraz rozległej kwerendy archiwalnej i prasowej. Jej bohater urodzony w 1925 r., na Wileńszczyźnie, absolwent prawa UW, pracował jako prokurator w woj. Olsztyńskim. W 1980 r. był organizatorem „Solidarności” na szczeblu regionalnym, następnie działał w strukturach krajowych. W stanie wojennym został internowany. Później emigrował do USA, a po powrocie do kraju został zatrudniony w Ministerstwie Sprawiedliwości, gdzie prowadził m. in. „Śledztwo Katyńskie”. Był senatorem RP. Po przejściu w stan spoczynku jest nadal aktywny na niwie społecznej.
Jury przyznało również następujące wyróżnienia:
- Artur Adamski, Janusz Radiowiec. Krótka opowieść o Januszu Krusińskim
- Bronisława Duszyńska, Młode ofiary stanu wojennego
- Michał Glejzer, Historia jakich wiele
- Jan Hyjek, Miraże w zamrażarce
- Jolanta Piskorz, Wskazówki kremlowskich kurantów będą się kręcić do tyłu
- Wiesław Wodyk, Msza blusowa, dwie części