Kwartalnik Kulturalny „Nowy Napis. Liryka, epika, dramat” 20/2023

Oddajemy w Wasze ręce nowy, dwudziesty numer naszego kwartalnika – poświęcony Wisławie Szymborskiej, w setną rocznicę urodzin Noblistki. W części dotyczącej tematu przewodniego twórczość wybitnej poetki badają m.in. dr Justyna Baran, prof. dr hab. Wojciech Kudyba i Teresa Tomsia. Numer dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Kanon Polski.

Razem z kwartalnikiem ukazały się również nowości z Biblioteki Krytyki Literackiej, czyli dwa tomy Szkiców piórkiem Andrzeja Bobkowskiego w opracowaniu Piotra Śniedziewskiego.

Szkice piórkiem. Francja 1940-1944 Andrzeja Bobkowskiego to klasyka polskiej diarystyki – porywający zapis przeżyć młodego literata, który opisuje mechanizmy wojny z perspektywy polskiego emigranta we Francji. Dzienniki te, wydane po raz pierwszy w roku 1957 przez instytut Literacki w Paryżu, przeszły do historii jako jeden z najoryginalniejszych tekstów na temat drugiej wojny światowej. Refleksje społeczne, kulturowe, literackie Bobkowskiego wybrzmiewają dziś z niezwykła aktualnością.

Edycja Instytutu Literatury wzbogacona została o obszerne i wnikliwe opracowanie. Niezwykła, powstała na styku realizmu i wyobraźni opowieść Bobkowskiego jest dzięki temu bliska czytelnikowi XXI wieku.

Andrzej Bobkowski (ur. 27 października 1913 roku w Wiener Neustadt w Austrii, zm. 26 czerwca 1961 roku w Gwatemali) – polski pisarz, eseista, przedsiębiorca, popularyzator modelarstwa lotniczego, z wykształcenia ekonomista.

W 1935 roku debiutował w „Tempie Dnia” krótką humoreską. Po ukończeniu studiów dostał pracę w Hucie Laura w Katowicach, przerwał ją jednak w nie do końca wyjaśnionych okolicznościach, których efektem była emigracja.

W marcu 1939 roku wyjechał z żoną do Francji, do Châtillon pod Paryżem. Bobkowscy mieli się tam zatrzymać na krótko, tylko do czasu otrzymania wiz do Argentyny, gdzie Bobkowski miał podjąć pracę w przedstawicielstwie Polskiego Exportu Żelaza w Buenos Aires. Wybuch II wojny światowej pokrzyżował te plany.

7 września 1939 roku Andrzej Bobkowski zgłosił się do Wojska Polskiego we Francji, ale nie został przyjęty. Po rozpoczęciu pracy w fabryce broni w styczniu 1940 roku został oddelegowany do pracy w Biurze Polskim, aby reprezentował interesy polskich robotników zatrudnionych we Francji.

W czerwcu 1940 roku, tuż przed wejściem Niemców do Paryża, został ewakuowany na południe Francji. Większość podróży przemierzył na rowerze. Opis i przemyślenia podczas tej wędrówki stały się osią dzieła jego życia – dzienników Szkice piórkiem. Po klęsce Francji pracował w biurze likwidacyjnym swojej fabryki. Prowadził również tajną pomoc dla polskich robotników. Ponownie podjął pracę w Biurze Polskim przy Atelier de Construction de Chatillon w Paryżu. Wraz z Andrzejem Chciukiem redagował pismo „Razem Młodzi Przyjaciele”, działał w organizacji Niepodległość i Demokracja, a także współpracował z Józefem Czapskim w paryskiej placówce II Korpusu. Od początku był w kręgu powstającej „Kultury” Jerzego Giedroycia.

W 1947 opublikował swój esej Nekyja w pierwszym numerze „Kultury”. Publikował też w „Wiadomościach” londyńskich i do początku lat 50. XX wieku w pismach krajowych między innymi „Tygodniku Powszechnym”, „Twórczości” i „Nowinach Literackich”. 25 czerwca 1948 wraz z żoną wyemigrował do Ameryki Środkowej i osiedlił się w Gwatemali. Żona uczyła tam rysunku i projektowała kostiumy, a Bobkowski rozpoczął pracę w biurze fabryki butów i jednocześnie rozwijał pasję modelarską.

W 1957 roku nakładem Instytutu Literackiego w Paryżu ukazały się Szkice piórkiem, okupacyjny dziennik Bobkowskiego. Za opowiadanie Spadek pisarz dostał literacką nagrodę londyńskich „Wiadomości”. W tymże roku okazało się, że Bobkowski ma nowotwór mózgu. W 1958 roku przeszedł pierwszą operację.  W 1959 roku publikuje w 11 numerze „Kultury” dramat Czarny piasek. Na wiosnę 1961 stan zdrowia Bobkowskiego znacznie się pogorszył, co sprawiło, że w kwietniu wyjechał do Stanów Zjednoczonych na leczenie. Zmarł po powrocie do Gwatemali w czerwcu 1961 roku.